زردها بیهوده قرمز نشدند
قرمزی رنگ نیانداخته بیهوده بر دیوار
صبح پیدا شده اما آسمان پیدا نیست
صبح پیدا شده اما آسمان پیدا نیست
گرده‌ی روشنی مرده‌ی برفی . همه کارش آشوب
بر سر شیشه هر پنجره بگرفته قرار
زردها بیهوده قرمز نشدند
قرمزی رنگ نیانداخته بیهوده بر دیوار
صبح پیدا شده اما آسمان پیدا نیست
صبح پیدا شده اما آسمان پیدا نیست
گرده‌ی روشنی مرده‌ی برفی . همه کارش آشوب
بر سر شیشه هر پنجره بگرفته قرار
من دلم سخت گرفته است از این
میهمان‌خانه‌ی مهمان کش ِ روزش تاریک
من دلم سخت گرفته است از این
میهمان‌خانه‌ی مهمان کش‌ ِ روزش تاریک
که به جان ِ هم نشناخته . انداخته است
چند تن خواب آلود . چند تن ناهموار
چند تن نا هشیار که به جان ِ هم نشناخته . انداخته است
چند تن خواب آلود . مشتی ناهموار
چند تن نا هشیار . چند تن خواب آلود

نیما

  ترا، ای کهن بوم و بر دوست دارم

ز پوچ جهان هیچ اگر دوست دارم               ترا، ای کهن بوم و بر دوست دارم

ترا، ای کهن پیر جاوید برنا                      ترا دوست دارم، اگر دوست دارم 

ترا، ای گرانمایه، دیرینه ایران                  ترا ای گرامی گهر دوست دارم 

ترا، ای کهن زاد بوم بزرگان                    بزرگ آفرین نامور دوست دارم 

هنروار اندیشه ات رخشد و من                 هم اندیشه ات، هم هنر دوست دارم

اگر قول افسانه، یا متن تاریخ                   وگر نقد و نقل سیر دوست دارم

اگر خامه تیشه ست و خط نقر در سنگ          بر اوراق کوه و کمر دوست دارم

وگر ضبط دفتر ز مشکین مرکب                نئین خامه، یا کلک پر دوست دارم 

گمان های تو چون یقین می ستایم                  عیان های تو چون خبر دوست دارم

هم ارمزد و هم ایزدانت پرستم                       هم آن فره و فروهر دوست دارم

بجان پاک پیغمبر باستانت                         که پیری است روشن نگر دوست دارم

گرانمایه زردشت را من فزونتر                 ز هر پیر و پیغامبر دوست دارم 

بشر بهتر از او ندید و نبیند                       من آن بهترین از بشر دوست دارم

سه نیکش بهین رهنمای جهان ست              مفیدی چنین مختصر دوست دارم

ابر مرد ایرانی راهبر بود                         من ایرانی راهبر دوست دارم

نه کشت و نه دستور کشتن به کس داد               ازینروش هم معتبر دوست دارم 

من آن راستین پیر را، گرچه رفته ست             از افسانه آن سوی تر، دوست دارم 

همه کشتزارانت، از دیم و فاراب               همه دشت و در، جوی و جر دوست دارم 

کویرت چو دریا و کوهت چو جنگل          همه بوم و بر، خشک و تر دوست دارم

شهیدان آزاد و فرزانه ات را                 که بودند فخر بشر دوست دارم

به لطف نسیم سحر روحشان را                چنانچون ز آهن جگر دوست دارم

هم افکار پرشورشان را، که اعصار             از آن گشته زیر و زبر دوست دارم 

هم آثارشان را، چه پند و چه پیغام           و گر چند، سطری خبر دوست دارم

همه شاعران تو و آثارشان را                بپاکی نسیم سحر دوست دارم

ز فردوسی، آن کاخ افسانه کافراخت             در آفاق فخر و ظفر دوست دارم

ز خیام، خشم و خروشی که جاوید             کند در دل و جان اثر دوست دارم

زعطار، آن سوز و سودای پر درد           که انگیزد از جان شرر دوست دارم

وز آن شیفته شمس، شور و شراری           که جان را کند شعله ور دوست دارم

ز سعدی و از حافظ و از نظامی                همه شور و شعر و سمر دوست دارم 

خوشا رشت و گرگان و مازندرانت            که شان همچو بحر خزر دوست دارم

خوشا حوزه شرب کارون و اهواز           که شیرینترینش از شکر دوست دارم

فری آذر آبادگان بزرگت                     من آن پیشگام خطر دوست دارم

صفاهان نصف جهان ترا من               فزونتر ز نصف دگر دوست دارم 

خوشا خطه نخبه زای خراسان               ز جان و دل آن پهنه ور دوست دارم

زهی شهر شیراز جنت طرازت                   من آن مهد ذوق و هنر دوست دارم

بر و بوم کرد و بلوچ ترا چون                     درخت نجابت ثمر دوست دارم

خوشا طرف کرمان و مرز جنوبت                   که شان خشک و تر، بحر و بر دوست دارم 

چو دیروز افسانه، فردای رویات                      بجان این یک و آن دگر دوست دارم

هم افسانه ات را، که خوشتر ز طفلان                            برویاندم بال و پر دوست دارم

هم آفاق رویائیت را؛ که جاوید                    در آفاق رویا سفر دوست دارم

چو رویا و افسانه، دیروز و فردات                بجای خود این هر دو سر دوست دارم 

تو در اوج بودی، به معنا و صورت                من آن اوج قدر و خطر دوست دارم

دگر باره برشو به اوج معانی                     که این تازه رنگ و صور دوست دارم

جهان تا جهانست، پیروز باشی                        برومند و بیدار و بهروز باشی 

وقتی که من بچه بودم ، 
پرواز یک بادبادک
می بردت از بام های سحرخیزی پلک
تا
نارنجزاران خورشید .
آه ،
آن فاصله های کوتاه .
وقتی که من بچه بودم ،
خوبی زنی بود که بوی سیگار می داد ،
و اشکهای درشتش 
از پشت آن عینک ذره بینی
با صوت قرآن می آمیخت .

وقتی که من بچه بودم ،
آب و زمین و هوا بیشتر بود ،
وجیرجیرک
شب ها
درمتن موسیقی ماه و خاموشی ژرف
آواز می خواند .

وقتی که من بچه بودم ،
لذت خطی بود
ازسنگ
تازوزه آن سگ پیر و رنجور.
آه ،
آن دستهای ستمکار معصوم.

وقتی که من بچه بودم ،
می شد ببینی
آن قمری ناتوان را 
که بالش
زین سوی قیچی
باباد می رفت –
می شد،
آری 
می شد ببینی ،
و با غروری به بیرحمی بی ریایی
تنها بخندی .

وقتی که من بچه بودم ،
درهرهزاران و یک شب
یک قصه بس بود
تاخواب و بیداری خوابناکت
سرشار باشد .

وقتی که من بچه بودم ،
زورخدا بیشتر بود .

وقتی که من بچه بودم ،
برپنجره های لبخند
اهلی ترین سارهای سرور آشیان داشتند ،
آه ،
آن روزها گربه های تفکر
چندین فراوان نبودند .

وقتی که من بچه بودم ،
مردم نبودند .

وقتی که من بچه بودم ،
غم بود ،
اما
کم بود .

بیستم اردیبهشت 1347 - تهران / اسماعیل خویی

زنده یاد احمد شاملو

روزی ما دوباره کبوترهایمان را پیدا خواهیم کرد

و مهربانی دست زیبایی را خواهد گرفت

روزی که کمترین سرود 

بوسه است

وهر انسان
برای هر انسان
برادری ست .
روزی که دیگر درهای خانه شان را نمی بندند 
قفل افسانه ایست
وقلب
برای زندگی بس است .
روزی که معنای هر سخن دوست داشتن است
 تا تو به خاطر آخرین حرف دنبال سخن نگردی .
روزی که آهنگ هر حرف ، زندگی ست 
تا من به خاطر آخرین شعر رنج جست وجوی قافیه 
نبرم .
روزی که هر لب ترانه ایست
تا کمترین سرود ، بوسه باشد
روزی که تو بیایی ، برای همیشه بیایی
و مهربانی با زیبایی یکسان شود .
روزی که ما دوباره برای کبوترهایمان دانه بریزیم ... 
ومن آن روز را انتظار می کشم 
حتی روزی
که دیگر
نباشم .

آینه دل چون شود صافی و پاک

نقشها بینی برون از آب و خاک

هم ببینی نقش و هم نقاش را

فرش دولت را و هم فرّاش را

کیستی که من
این‌گونه
به اعتماد
نام خود را
با تو می‌گویم
کلید خانه‌ام را
در دستت می‌گذارم
نان شادی‌هایم را
با تو قسمت می‌کنم
به کنارت می‌نشینم و
بر زانوی تو
این‌چنین آرام
به خواب می‌روم؟
. . .
. . .
کیستی که من
این‌گونه 
به جد
در دیار رویاهای خویش
با تو درنگ می‌کنم؟

احمد شاملو

خدایــــا بنده ای   درد    آشنـــایم

به سر افتاده ای بی دست و پایم

ز غمـــــها سینه ام دریاست دریا

گــــــواهم گـــریه های هــــایهایم

به  درگــــــاه  تو  مینـالم به زاری

مــــرا بـگـــذار با ایــن نـــاله هایم

مــــرا در آتــــش عشقت بــسوزان 

مکن زین شعله ی سرکش رهایم

از ایــــن آتـش دلم را پر شرر کن  

بسوزان ، سوز دل را بیشتر کن

به آه  در  گلـــو  بشکسته ســوگند

به سوز سینه های خسته سوگند

به غـــــم پرورده ی محنت نصیبی

که در خون جگر بنشسته سوگند

به اشــــک مــادری کز داغ فرزند

فرو ریزد به رخ پیوسته ، سوگند

به بیماری که در هنگامه ی مرگ

بر آید نــاله اش آهسته ، سوگند

به  آن  بـــرگشته  ایــــام  نگون بخت

که راهش از همه سو بسته سوگند

مرا در بیکسی پیوسته کس باش

بوقت نــــاله هـــا فریــاد رس باش

به بی پــــاىٔی کـــه  در راهی خــزیده

به بیدستی که دست از جان کشیده

به محرومی که نالد در شب تار

ز غمـــــها جان او بر لب رسیده

به آن بیـــــمار دار شــب نخفته

که ریزد اشک محنت تا سپیده

به ناکامی که در شور جوانی

به خـــاک ســرد گوری آرمیده

به پیـــر خسته جــان مستمندی

که پشتش در تهیدستی خمیده

به آن طفل یتیم بی پناهی

که   لبــخند محبت را ندیده

بده دستی که دستی را بگیرم

ز خجلت پیش محتاجان نمیرم

قسم بر دستـــــگاه کبـــریاىٔی

قسم بر شوکت عرش خداىٔی

قسم بر بینوای سیر چشمی
که   دارد صـــد نـوا در بینواىٔی

قسم بر گلرخ عاشق نوازی

که در او نیست رنگ بیوفاىٔی

قسم بر مادری کز هجر فرزند

بود گریان به شبهای جداىٔی

قسم بر دختری کز راه پرهیز

شکیباىٔی کند در پارســاىٔی

دو رنگی را ز جان من جدا کن

دلـــم  را  با محبت آشنـــا کن

شاعر : مهدی سهیلی 

و اگر مرگ نبود دست ما در پی چیزی می گشت

و بدانیم اگر نور نبود منطق زنده ی پرواز دگرگون می شد

و بدانیم که پیش از مرجلن خلائی بود در اندیشه ی دریاها

مرگ پایان یک کبوتر نیست

مرگ وارونه ی یک زنجره نیست

مرگ در ذهن اقاقی جاریست

مرگ در آب و هوای خوش اندیشه نشیمن دارد

مرگ در ذات شب دهکده از صبح سخن می گوید

مرگ مسئول قشنگی پر شاپرک است

گاه در سایه نشسته است به ما می نگرد

و همه می دانیم ریه های لذت پر اکسیژن مرگ است

باز باران بی ترانه
باز باران با تمام بی کسی‌های شبانه
می‌خورد بر مرد تنها
می‌چکد بر فرش خانه
باز می‌آید صدای چک چک غم
باز ماتم
من به پشت شیشه تنهایی افتاده
نمی‌دانم، نمی‌فهمم
کجای قطره‌های بی کسی زیباست؟
نمی‌فهمم، چرا مردم نمی‌فهمند
که آن کودک که زیر ضربه شلاق باران سخت می‌لرزد
کجای ذلتش زیباست؟
نمی‌فهمم
کجای اشک یک بابا
که سقفی از گل و آهن به زور چکمه باران
به روی همسر و پروانه‌های مرده‌اش آرام باریده
کجایش بوی عشق و عاشقی دارد؟
نمی‌دانم
نمی‌دانم چرا مردم نمی‌دانند
که باران عشق تنها نیست
صدای ممتدش در امتداد رنج این دل‌هاست
کجای مرگ ما زیباست؟
نمی‌فهمم
یاد آرم روز باران را
یاد آرم مادرم در کنج باران مُرد
کودکی ده ساله بودم
می‌دویدم زیر باران، از برای نان
مادرم افتاد
مادرم در کوچه‌های پست شهر آرام جان می‌داد
فقط من بودم و باران و گل‌های خیابان بود
نمی‌دانم
کجای این لجن زیباست؟
بشنو از من، کودک من
پیش چشم مرد فردا
که باران هست زیبا، از برای مردم زیبای بالادست
و آن باران که عشق دارد، فقط جاری ست بر عاشقان مست
و باران من و تو درد و غم دارد...  

شیخی به زنی فاحشه گفتا مستی
هر لحظه به دام دگری پا بستی
گفتا شیخا هر آن چه گویی هستم
آیا تو چنان که می نمایی هستی 

یک عمر به کودکی به استاد شدیم
یک عمر زاستادی خود شاد شدیم
افسوس ندانیم که ما را چه رسید
از خاک بر آمدیم و بر باد شدیم 

کوه با نخستین سنگ ها آغاز می شود
و انسان با نخستین درد
در من زندانی ، ستمگری بود
که به آواز زنجیرش خو نمیکرد
من با نخستین نگاه تو آغاز شدم ... شاملو

ای کاش می‌توانستند

از آفتاب یاد بگیرند

که بی‌دریغ باشند

در دردها و شادی‌هاشان

حتی

با نانِ خشکِشان

و کاردهایشان را

جز از برایِ قسمت کردن

بیرون نیاورند

چشم صنوبران سحر خيز

بر شعله بلند افق خيره مانده بود .

دريا، بر گوهر نيامده ! آغوش مي گشود .

سر مي كشيد كوه،

آيا در آن كرانه چه مي ديد ؟

پر مي كشيد باد،

آيا چه مي شنيد، كه سرشار از اميد،

با كوله بار شادي،

از دره مي گذشت ،

در دشت مي دويد !

***

هنگامه اي شگفت ،

يكباره آسمان و زمين را فرا گرفت !

نبض زمان  و قلب جهان، تند مي تپيد

دنيا،

در انتظارمعجزه ... :

خورشيد مي دميد !

من آواز سروده های خویش را در شب گریسته ام

ودر ماتم دانشجویی که راهش

را به بیراهه رفت

وسرزمینی که در بن بست ایمان ناامن خویش بر باد می رفت

من آغاز گریستنم را در چادرهای آنان

                                                    که در زیر

                                                                     برف و سرمای زمستان میلرزاند

ومن در آوایی که نجوا نمیشد  هرگز     هرگز  نجوا نشد

در این شب و در تاریکی این تاریک

از فراز تاریخ       با چشمهایی بسته و گرفته و خسته   

در مه آلود راهی  بی پایان  تورا

تورا صدا میزنم

آی ...........

آن جاودان

در این عمر گریزنده که گویی جز خیالی نیست
تو آن جاودان را در جهان خود پدید آور
که هر چیزی فراموش است و آن دم را زوالی نیست

در آن آنی که از خود بگذری وز تنگ خود خواهی
برآیی در فراخ روشن فردای انسانی
در آن آنی که دل برهانده از وسواس شیطانی
روانت شعله ای گردد فرو سوزد پلیدی را
بدرّد موج دود آلود شّک و ناامیدی را

*********

به سیر سالها باید تدارک دید آن آن را
چه صیقل ها که باید داد از رنج و طلب جان را
براه خویش پای افشرد و ایمان داشت پیمان را

تمام هستی انسان گروگان چنان آنی است
که بهر آزمون ارزش ما طُرفه میدانی است

در این میدان اگر پیروز گردی گویمت گُردی
اگر بشکستی آنجا زودتر از مرگ خود مُردی !

عاشقان

سرشکسته گذشتند، شرمسار ترانه‌های بی‌هنگام خويش. و کوچه‌ها

بی‌زمزمه ماند و صدای پا. سربازان

شکسته گذشتند،

خسته

         بر اسبان تشريح

و لته‌های بر‌رنگ غرور

نگونسار بر نيزه‌هايشان.

 تو را چه سود

                  فخر به فلک بر

                                    فروختن

هنگامی که

                هر غبار راه لعنت شده نفرينت می‌کند؟

تو را چه سود از باغ و درخت

که با ياس‌ها

                به داس سخن گفته‌ای.

 آنجا که قدم بر‌نهاده باشی

گياه

       از رستن تن می‌زند

چرا که تو

تقوای خاک و آب را

                        هرگز

باور نداشتی.

  فغان! که سرگذشت ما

سرود بی‌اعتقاد سربازان تو بود

که از فتح قلعه روسبيان باز می‌آمدند.

 باش تا نفرين دوزخ از تو چه سازد،

که مادران سياه‌پوش

-داغداران زيباترين فرزندان آفتاب و باد-

هنوز از سجاده‌ها

                      سر بر نگرفته‌اند!